Agata Burkat, HomoFelidae, listopad 2011
Pobudzenie przed/po skorzystaniu z kuwety
Zachowaniem, które nie doczekało się naukowego opracowania, a budzi sporo kontrowersji wśród właścicieli kotów jest to prezentowane przez nie zaraz po wypróżnieniu (czasem również przed). Mowa o bieganiu po otoczeniu połączonym z charakterystycznym miauczeniem i pomrukiwaniem. Kot wydaje się wtedy mocno pobudzony i podniecony, w czasie biegu ogon podwija na kształt odwróconej litery „U”, uszy odwraca do tyłu, wskakuje na różne powierzchnie, wdrapuje się na drzewa czy meble za pomocą pazurów, itd. Mówiąc kolokwialnie, odbija mu.
Zapytałam kocich opiekunów za pomocą ankiety, czy ich pupile przejawiają tego typu zachowanie i w jakich okolicznościach. Spośród 25 przebadanych osób, aż 23 odpowiedziały twierdząco na pytanie: „Czy kiedykolwiek (chociaż raz) zauważyłeś(-łaś), że Twój kot po wypróżnieniu się (czy to do kuwety czy do ziemi na zewnątrz) dostaje jakby przypływu energii (zaczyna biegać i sprawiać wrażenie „nakręconego”)?” Bez znaczenia okazał się rodzaj karmy oraz pora dnia. Nieistotne były również płeć kota, stan jego zdrowia oraz status rozrodczy. Kilka osób zauważyło, że sytuacja taka ma miejsce, gdy kot cierpi na zaparcie i twardy stolec zalega w jelicie, jednak aby potwierdzić te obserwacje, należałoby przeprowadzić wnikliwsze badania w tej kwestii.
Pytanie, które się nasuwa w obliczu powyższych obserwacji brzmi: po co kot to robi? Jaki jest ewolucyjny sens takiego zachowania? Skoro przejawia je aż taki procent kociej populacji, musi istnieć uzasadniona przyczyna, dla której selekcja naturalna utrwaliła ten wzorzec. Pojawiają się tutaj trzy opcje:
1. Kot biegając przed wypróżnieniem oraz po nieudanym wypróżnieniu (zaparcie), pobudza pracę jelit, mającą ułatwić kolejne próby.
2. Kot po udanym wypróżnieniu czuje się lekki i gotowy do dalszego polowania – w naturalnych warunkach energię w ten sposób wyzwoloną skierowałby na zdobywanie zwierzyny łownej.
3. Wzmożona praca jelit poprzedzająca wypróżnienie zwrotnie pobudza kota do większej aktywności.
Aby przetestować wyżej wymienione hipotezy, należałoby:
1. Monitorować pracę układu pokarmowego kota zaraz przed i po wypróżnieniu.
2. Obserwować koty wolno-żyjące w zakresie powyższego zachowania i ustalić jego związek z polowaniem na naturalne ofiary kota.
3. Poczynić obserwacje przodków kota domowego pod kątem tego zachowania – czy ryś albo kot libijski też szaleje zaraz po wypróżnieniu? Oczywiście należy wziąć pod uwagę fakt neotenii kota domowego (infantylizacji jego zachowania) i idącego za nią zwiększenia ilości zabawy u dorosłych osobników. Dobrymi obiektami do obserwacji byłyby więc w tym zakresie osobniki młode wyżej wymienionych gatunków.
4. Jak widać, zagadka szaleńczych gonitw kotów przed i po wypróżnieniu daleka jest od rozwiązania, daje jednak wspaniałe pole do wnikliwych i interesujących badań.
Artykuł pochodzi z bogatego archiwum psycholog zwierzęcej Agaty Burkat (HomoFelidae.pl), której naukowe prace na temat kotów znajdziecie wyłącznie na stronach CatExperts.pl